ELEKTRİKLENME NEDİR? İki cisim arasında elektron alış-verişi yapılır bu olayın gerçekleşmesine elektriklenme denir.Etki (tesir) ile elektriklenme ve temas (dokunma) ile elektriklenme olmak üzere iki çeşit elektrikllenme vardır. 1-ETKİ İLE ELEKTRİKLENME Nötr bir cisme elektriklenmiş bir cisim yaklaştırıldığında,nötr cisim üzerindeki yüklerin dağılımı bozulur.Örneğin negatif yüklü bir ebonit çubuk nötr iletken bir cisme yaklaştırıldığında,cisim üzerindeki negatif yükleri itecek ve cismin bir tarafı negatif(-),diğer tarafı pozitif (+) yüklü olacaktır.Nör cismin bu şekilde yüklü bir cismin etkisinde kalarak yüklenmesine tesir(etki) ile elektriklenme adı verilir. 2-TEMAS (DOKUNMA)İLE ELEKTRİKLENME Plastik çubuk ile yünlü kumaş birbirine sürtülerek elektriklendirilir.Bu durum temas (dokunma) ile elektriklenme olarak adalandırılır.Burada yalıtkan cisimlerin birbirlerine sürtülmesi temas yüzey alanını artırark temas ile yükleme miktarının artmasını sağlar.Yüklü bir cismi yüksüz bir cisme dokundurak yükleyebiliriz.Yüklü bibr cismi yüksiz iletken bir cisme dokunduruursak cisimler arasında yük geçişi olur.Yüklü bir kumaşa sürtülmüş ve negatif(-) yük kazanmış bir ebonit çubuk nötr iletken bir küreye dokundurulduğunda küre temas ile negatif(-) yük kazanır.Daha sonra küreyle ebonit çubuk aynı yükle yüklü olduğu için birbirlerini iter ve küre ebonit çubuktan uzaklaşır. TOPRAKLANMA NEDİR: Yüklü bir cismin iletken tel ile toprağa bağlandığında üzerindeki fazla yükleri kaybederek nötr hale geçmesine TOPRAKLANMA denir.Yer küre,yük taşıma kapasitesi yüksek,büyük ve nötr dev bir küre olarak düşünülür. Topraklanma günlük hayatta evler vb. gibi yerlerde kullanılır.Yağışlı havalarda yıldırım düşerken ev yasda benzeri bir yere zarar vermesin diye çatısına paratoner adı verilen iletken çubuk takılır.Paratoner kendine çektiği yıldırımı bağlı olduğu toprağa iletir.
****ELEKTROSKOP NEDİR? Bir cismin elektrikle yüklü olup olmadığını,yüklü ise yük türünü bilmemize yarayan araca elektroskop denir.
***ELEKTROSKOP ÖZEL DURUMLAR ÖZEL DURUM RESMİ 1
1.ÖZEL DURUM--negatif (-) yüklü bir elektroskobun topuzuna yine negatif(-) yüklü bir cisim değdirilirse,elektroskoptan cisme ya da cisimden elektroskoba negatif(-) yük geçişi olabilir.Fakat cisim ve elektroskop arasında yük akışı gerçekleşmeyebilir.Cismin büyüklüğü ve yük miktarı ile orantılı olarak şu durumlar oluşabilir: Durum1:(-) yükler elektroskoptan cisime geçiyorsa,yapraklar biraz kapanır. durum 2:(-) yükler cisimden elektroskoba geçiyorsa elektroskoptaki yük miktarı artacağından yapraklar daha da açılır. 2.ÖZEL DURUM::(-)yüklü bir elektroskobun topuzuna (+) yüklü bir cisim değdirilirse,elektroskoptan cisme (-) yük geçişi olur.Cismin büyüklüğü ve yük miktarı ile orantılı şu durumlar oluşabilir: ÖZEL DURUM RESMİ 2
Durum 1:Yüklü cisme geçen (-) yük miktarı az ise yapraklar biraz kapanır. Durum 2:Elektroskoptaki fazla olan (-) yüklerin tümü giderse,artık (-) yüklerin sayısı (+)lara eşit olur ve elektroskop da nötrleşir ve yapraklar tamamen kapanır. Durum 3:Yüklü cisimdeki (+) yük sayısı çok fazla ise çok sayıda (-) yükü çeker ve yapraklar önce kapanır,sonra tekrar açılır.Bu durumda cisim de,yapraklar da (+) yüklüdür.